احداث خط لوله جديد انتقال گاز تركمنستان قزاقستان روسيه
كشورهاي تازه استقلال يافته آذربايجان، تركمنستان و قزاقستان كه همگي از منابع غني گاز و نفت به شمار مي روند، در آسياي مركزي و غربي قرار دارند. اين ناحيه همچنين راه را براي استخراج نفت و گاز از منابع وسيع درياي خزر هموار ساخته است. هرچند هنوز وضعيت حقوقي درياي خزر به طورز قطعي مشخص نشده است و مذاكرات ميان دولتها كماكان در جريان مي باشد، لكن در طول سال‌هاي گذشته، اين منطقه يكي از مناطق اصلي رقابت ميان قدرت‌هاي منقطقه‌اي و جهاني بوده است. احداث مسيرهاي انتقال نفت و گاز مهمترين موضوع چالش و پاياترين متغيير تاثيرگذار در تعيين جايگاه كشورها در منطقه و بازار تامين انرژي جهان تلقي مي‌شود و بازيگران منطقه‌اي و جهاني تلاش مي‌كنند با تعيين مسير مناسب موقعيت مناسب‌تري را در آينده داشته باشند.
هفته گذشته قربان قلي بردي محمداف" ، ولاديمير پوتين" و "نورسلطان نظربايف روساي جمهور سه كشور روسیه، ترکمنستان و قزاقستان توافقنامه اوليه احداث خطوط لوله جديد انتقال گاز تركمنستان به روسيه و ازبكستان را به امضا رساندند. آنها در بندر تركمنباشي تركمنستان بر نقش كشورهاي خود در بازار انرژي جهاني تاكيد كردند. ميزان انتقال گاز از طريق اين خط لوله مشترك 10ميليارد متر مكعب در سال خواهد بود و پيش‌بيني مي‌شود قرارداد نهايي احداث آن تا قبل از ماه جولاي به امضا برسد. پوتين با بيان اين كه احداث اين خط لوله در راستاي همكاري‌هاي بيشتر روسيه و كشورهاي تازه استقلال يافته انجام مي‌شود، گفت: "بر اساس زمانبندي انجام شده كار احداث خط لوله مرزي انتقال گاز از نيمه اول سال 2008 آغاز مي‌شود و پس از تكميل تا سال 2012ظرفيت انتقال گاز آن تا 12ميليارد متر مكعب در سال قابل افزايش است." خط لوله‌اي كه هم اكنون گاز تركمنستان را از طريق روسيه و قزاقستان به اروپا مي‌رساند داراي ظرفيت انتقال 5ميليارد متر مكعب در سال است. احداث اين خط لوله يك موفقيت بزرگ براي مسكو به حساب مي‌آيد.(1) روسها با منحصر كردن تمامي مسيرهاي صادرات از سرزمين خود مايلند كه نفوذ وكنترل سنتي خود را بر كشورهاي تازه استقلال يافته حفظ كنند.
از طرف ديگر، ايالات متحده كه بعنوان رقيب جدي روسيه در منطقه طرفدار صادرات نفت و گاز از مسيرهايي در منطقه است كه در راستاي اهداف دراز مدت خود باشد و سعي دارد كه خطوط لوله نفت و گاز كمتر از خاك روسيه و ايران عبور كند. ايالات متحده طرحي را مطرح كرده بود كه بر اساس آن گاز تركمنستان از مسيري بدون حضور روسيه به اروپا منتقل مي‌شد. طرح ايالات متحده به دنبال آن بود كه نقش روسيه را در تامين گاز اروپا كمرنگ كند اما روسيه اكنون با انعقاد قرارداد با اين دو كشور توانسته بخشي از طرح آمريكا براي لوله گاز آسياي ميانه را خنثي كند.اتحاديه اروپا نيز كه از بزرگترين واردكنندگان گاز از روسيه و آسياي ميانه است از احداث اين خط لوله استقبال كرده است. اتحاديه اروپا احداث اين خط انتقال گاز را عامل افزايش امنيت عرضه گاز طبيعي براي اين منطقه مي‌داند.(2) در حاليكه روسيه در پي نوعي بازي انحصاري در بازار جهاني انرژي بخصوص صادرات گاز به اروپا است؛(3) و آمريكا در پي محروم ساختن ايران از موقعيت ممتاز طبيعي و استراتژيك منطقه‌اي خود مي‌باشد، تركمنستان يك بازي آرام و همه‌جانبه‌اي را دنبال مي‌كند و تلاش دارد با هيچ كشور منطقه‌اي و جهاني اعم از ايران، ازبكستان، روسيه، چين و آمريكا به چالش سخت و منازعه‌آميز نيفتد. همكاري دو و چندجانبه با همه كشور سياست اساسي اين كشور مي‌باشد. بر اساس چنين سياستي، تركمنستان در پي تشكيل سيستم انتقال منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي براي ارسال منابع انرژي خود است و سعي دارد با احداث خطوط مختلف انتقال نفت و گاز از مسيرهاي متفاوت محدوديتهاي خود را به فرصت تبديل كند كه در اين حالت هم مخالفت جدي با سياست‌هاي آن صورت نخواهد گرفت و هم در مواقع ضروري حمايت كشورهاي ديگر را پشت سر خواهد داشت.
اقتصاد تركمنستان بعنوان يكي از پنج كشور داراي ذخاير گاز طبيعي بشدت متكي به فروش اين منبع زير زميني بوده و پايه‌هاي توسعه و اداره اين كشور بر آن استوار است. طبق برآوردها تركمنستان بيش از ۲۲/۵تريليون متر مكعب ذخايرگازي دارد و هم‌اكنون سالانه حدود ۷۰ميليارد متر مكعب گاز طبيعي استحصال مي‌كند. به گفته تركمن‌ها، صدور سالانه گاز كشورشان نيز بيش از ۶۰ميليارد متر مكعب است.
كشورهاي تازه استقلال يافته آذربايجان، تركمنستان و قزاقستان كه همگي از منابع غني گاز و نفت به شمار مي روند، در آسياي مركزي و غربي قرار دارند. اين ناحيه همچنين راه را براي استخراج نفت و گاز از منابع وسيع درياي خزر هموار ساخته است. هرچند هنوز وضعيت حقوقي درياي خزر به طورز قطعي مشخص نشده است و مذاكرات ميان دولتها كماكان در جريان مي باشد، لكن در طول سال‌هاي گذشته، اين منطقه يكي از مناطق اصلي رقابت ميان قدرت‌هاي منقطقه‌اي و جهاني بوده است. احداث مسيرهاي انتقال نفت و گاز مهمترين موضوع چالش و پاياترين متغيير تاثيرگذار در تعيين جايگاه كشورها در منطقه و بازار تامين انرژي جهان تلقي مي‌شود و بازيگران منطقه‌اي و جهاني تلاش مي‌كنند با تعيين مسير مناسب موقعيت مناسب‌تري را در آينده داشته باشند.
هفته گذشته قربان قلي بردي محمداف" ، ولاديمير پوتين" و "نورسلطان نظربايف روساي جمهور سه كشور روسیه، ترکمنستان و قزاقستان توافقنامه اوليه احداث خطوط لوله جديد انتقال گاز تركمنستان به روسيه و ازبكستان را به امضا رساندند. آنها در بندر تركمنباشي تركمنستان بر نقش كشورهاي خود در بازار انرژي جهاني تاكيد كردند. ميزان انتقال گاز از طريق اين خط لوله مشترك 10ميليارد متر مكعب در سال خواهد بود و پيش‌بيني مي‌شود قرارداد نهايي احداث آن تا قبل از ماه جولاي به امضا برسد. پوتين با بيان اين كه احداث اين خط لوله در راستاي همكاري‌هاي بيشتر روسيه و كشورهاي تازه استقلال يافته انجام مي‌شود، گفت: "بر اساس زمانبندي انجام شده كار احداث خط لوله مرزي انتقال گاز از نيمه اول سال 2008 آغاز مي‌شود و پس از تكميل تا سال 2012ظرفيت انتقال گاز آن تا 12ميليارد متر مكعب در سال قابل افزايش است." خط لوله‌اي كه هم اكنون گاز تركمنستان را از طريق روسيه و قزاقستان به اروپا مي‌رساند داراي ظرفيت انتقال 5ميليارد متر مكعب در سال است. احداث اين خط لوله يك موفقيت بزرگ براي مسكو به حساب مي‌آيد.(1) روسها با منحصر كردن تمامي مسيرهاي صادرات از سرزمين خود مايلند كه نفوذ وكنترل سنتي خود را بر كشورهاي تازه استقلال يافته حفظ كنند.
از طرف ديگر، ايالات متحده كه بعنوان رقيب جدي روسيه در منطقه طرفدار صادرات نفت و گاز از مسيرهايي در منطقه است كه در راستاي اهداف دراز مدت خود باشد و سعي دارد كه خطوط لوله نفت و گاز كمتر از خاك روسيه و ايران عبور كند. ايالات متحده طرحي را مطرح كرده بود كه بر اساس آن گاز تركمنستان از مسيري بدون حضور روسيه به اروپا منتقل مي‌شد. طرح ايالات متحده به دنبال آن بود كه نقش روسيه را در تامين گاز اروپا كمرنگ كند اما روسيه اكنون با انعقاد قرارداد با اين دو كشور توانسته بخشي از طرح آمريكا براي لوله گاز آسياي ميانه را خنثي كند.اتحاديه اروپا نيز كه از بزرگترين واردكنندگان گاز از روسيه و آسياي ميانه است از احداث اين خط لوله استقبال كرده است. اتحاديه اروپا احداث اين خط انتقال گاز را عامل افزايش امنيت عرضه گاز طبيعي براي اين منطقه مي‌داند.(2) در حاليكه روسيه در پي نوعي بازي انحصاري در بازار جهاني انرژي بخصوص صادرات گاز به اروپا است؛(3) و آمريكا در پي محروم ساختن ايران از موقعيت ممتاز طبيعي و استراتژيك منطقه‌اي خود مي‌باشد، تركمنستان يك بازي آرام و همه‌جانبه‌اي را دنبال مي‌كند و تلاش دارد با هيچ كشور منطقه‌اي و جهاني اعم از ايران، ازبكستان، روسيه، چين و آمريكا به چالش سخت و منازعه‌آميز نيفتد. همكاري دو و چندجانبه با همه كشور سياست اساسي اين كشور مي‌باشد. بر اساس چنين سياستي، تركمنستان در پي تشكيل سيستم انتقال منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي براي ارسال منابع انرژي خود است و سعي دارد با احداث خطوط مختلف انتقال نفت و گاز از مسيرهاي متفاوت محدوديتهاي خود را به فرصت تبديل كند كه در اين حالت هم مخالفت جدي با سياست‌هاي آن صورت نخواهد گرفت و هم در مواقع ضروري حمايت كشورهاي ديگر را پشت سر خواهد داشت.
اقتصاد تركمنستان بعنوان يكي از پنج كشور داراي ذخاير گاز طبيعي بشدت متكي به فروش اين منبع زير زميني بوده و پايه‌هاي توسعه و اداره اين كشور بر آن استوار است. طبق برآوردها تركمنستان بيش از ۲۲/۵تريليون متر مكعب ذخايرگازي دارد و هم‌اكنون سالانه حدود ۷۰ميليارد متر مكعب گاز طبيعي استحصال مي‌كند. به گفته تركمن‌ها، صدور سالانه گاز كشورشان نيز بيش از ۶۰ميليارد متر مكعب است.
No comments:
Post a Comment