دعوت ايران از سرمايه گذاران خارجی برای اکتشاف نفت

کاوه اميدوار


هزينه اکتشاف اين حوزه های نفتی ۴۶۰ ميليون يورو برآورد شده است
وزارت نفت ايران پس از تلاش ناموفق سه سال پيش برای جلب مشارکت شرکت های خارجی در اکتشاف نفت، با برگزاری همايشی در وين از شرکت های خارجی دعوت کرده تا در اکتشاف ۱۷ حوزه نفتی مشارکت کنند.
اين حوزه های نفتی در ۹ استان کشور در مناطق مرکزی، شمال و شمال غرب و خليج فارس قرار دارند و وسعت آنها ۱۲۹ هزار کيلومتر برآورد شده است.
۱۷ حوزه اکتشافی که ايران آنها را به مناقصه بين المللی گذاشته است شامل قوچان، کلات، نفت شهر، ايلام، دانان، فسا، بندرعباس، راز، مراوه تپه، مغان يک و دو، کوير، الوند، فردوسی، لايه ، تابان و دير است.
هزينه اکتشاف اين حوزه های نفتی ۴۶۰ ميليون يورو برآورد شده و شرکت های خارجی علاقمند تا پايان خرداد سال آينده خورشيدی فرصت خواهند داشت تا اسناد مناقصه را خريداری و پيشنهادهای مالی و فنی خود را ارائه کنند.
شرکت های نفتی اروپايی و آسيايی از اين همايش استقبال کرده اند اما نمی توان پيش بينی کرد که چه تعداد از آنها با وزارت نفت ايران به توافق خواهند رسيد.
سه سال پيش نيز ايران با برگزاری همايشی در لاهه هلند ۱۶ حوزه نفتی را برای اکتشاف به شرکت های خارجی معرفی کرد. اين همايش نيز با استقبال شرکت های خارجی رو به رو شده بود اما تنها چهار حوزه معرفی شده در اين همايش به قرارداد منجر شد و بقيه حوزه ها بلاتکيف ماند و سرمايه گذاران خارجی استقبالی از آنها نکردند. برای همين وزارت نفت ايران در همايش وين، پنج حوزه قبلی را به همراه ۱۲ حوزه تازه برای سرمايه گذاری معرفی کرده است.
ترغيب شرکت های خارجی
مقامات ايرانی می گويند اصلاحاتی در قراردادها انجام داده اند تا نظر شرکت های سرمايه گذاری تامين شود اما از جزئيات اصلاحات به خصوص مدت زمان اجرای هر قرار داد، دوره اکتشاف، دوره توصيف ميدان، دوره توسعه و دوره بازپرداخت سرمايه گزارشی منتشر نشده است.
برخی گزارش ها حکايت از آن دارد که شرکت ملی نفت ايران سود مورد انتظار خود را از ۳۰ درصد به ۲۰ درصد کاهش داده و شاخص تجاری بودن ميدان نيز از ۱۵ سال به ۲۰ سال افزايش يافته است.
هزينه اکتشاف به عهده پيمانکار است و هزينه توسعه به صورت بيع متقابل و از محل درآمدهای توليدات ميدان های نفتی بازپرداخت خواهد شد.
سرمايه گذاران خارجی شرايط قراردادهای اکتشاف در ايران را سخت می دانند
سرمايه گذاران خارجی شرايط قراردادهای اکتشاف در ايران را سخت می دانند و می گويند در دنيا قراردادهای اکتشاف با قراردادهای مشارکت در توليد همراه است در حالی که در ايران ابتدا قرارداد اکتشاف بسته می شود و بعد از آن پيمانکاران بايد قراردادهای جداگانه بيع متقابل امضا کنند.
شرکت های خارجی می گويند ايران بايد با اصلاح قراردادهای فعلی به آنها اجازه دهد تا بعد از اکتشاف، بتوانند عمليات توسعه ميدان های نفتی را نيز انجام دهند.
ايران برای جلب سرمايه گذاری خارجی از ۱۲ سال پيش روش بيع متقابل را در قراردادهای نفتی مورد استفاده قرار می دهد اما شرکت های خارجی اکنون علاقه چندانی به استفاده از اين قراردادها ندارند و دولت ايران می کوشد با اصلاحاتی در اين قراردادها، نظر مساعد شرکت های خارجی را جلب کند.
بالا بودن ريسک سرمايه گذاری، بازدهی کم و دريافت ضمانت های مختلف از جمله ضمانت توليد از مشکلات اين نوع قراردادهاست که باعث بی ميلی شرکت های خارجی برای همکاری در صنعت نفت ايران شده است.
نفت در ایران
ايران پيش بينی کرده که تا سه سال ديگر توليد خود را از حدود چهار ميليون بشکه به پنج ميليون بشکه در روز برساند
اين در حالی است که شرکت های خارجی علاقمند به مشارکت در توليد هستند اما بر اساس قانون اساسی، دولت اجازه ندارد سرمايه گذاری مستقيم خارجی را در بخش نفت بپذيرد.
علاوه بر مشکلات فنی، پرونده هسته ای ايران و احتمالا گسترده تر شدن محدوده تحريم ها از سوی شورای امنيت سازمان ملل، سرمايه گذاران خارجی را با ترديد هايی مواجه کرده است.
شرکت های خارجی با وجود تمايل به سرمايه گذاری در ايران همچنان منتظر فرو کش کردن تنش های سياسی ايران با غرب بر سر پرونده هسته ای هستند.
کاهش توليد و کمبود سرمايه
نفت توليدی ايران از ۶۴ ميدان نفتی تامين می شود که نزديک به ۷۰ درصد آن از ميادنی نظير اهواز، آسماری، مارون، گچساران، بی بی حکيمه، رگ سفيد و آغاجاری تامين می شود که نيمه دوم عمر خود را سپری می کنند.
توليد اين ميادين به سرعت در حال کاهش است و سالانه بين ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه از ظرفيت توليد نفت ايران کاسته می شود.
ايران پيش بينی کرده که تا سه سال ديگر توليد خود را از حدود چهار ميليون بشکه به پنج ميليون بشکه در روز برساند اما شواهد نشان می دهد که به دليل کاهش توليد و عدم موفقيت در جلب همکاری شرکت های خارجی برای اجرای طرح های اکتشافی تازه نفت، نتواند به هدفش برسد.
پيش بينی می شود ايران در خوش بينانه ترين شرايط بتواند سقف توليد خود را تا سه سال ديگر به حدود چهار ميليون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز برساند.
غلامحسين نوذری مدير عامل شرکت ملی نفت ايران در همايش معرفی حوزه های نفتی ايران در وين گفته است که "توليد نفت ايران در سال ۲۰۱۴ به بيشتر از ۵ ميليون بشکه در روز افزايش می يابد."
محدويت هايی که آمريکا برای سرمايه گذاران در نظر گرفته يکی از مهمترين مسائلی است که باعث شده تا اکثر شرکت های صاحب نام بين المللی با وجود جذابيت های سرمايه گذاری در صنعت نفت ايران، با ترديدهايی مواجه باشند و از حضور در اين کشور خودداری کنند.
نفت در ایران
ايران پيش بينی کرده در هشت سال آينده بيشتر از ۱۳۰ ميليارد دلار در صنعت نفت و گاز سرمايه گذاری کند که بيشتر از ۹۰ ميليارد دلار آن از طريق سرمايه گذاران خارجی تامين خواهد شد
آمريکا سرمايه گذاری بيشتر از ۲۰ ميليون دلار در ايران را ممنوع کرده و شرکت های بين المللی که اين قانون را ناديده بگيرند با تحريم امريکا مواجه خواهند شد.
اين در حالی است که ايران پيش بينی کرده در هشت سال آينده بيشتر از ۱۳۰ ميليارد دلار در صنعت نفت و گاز سرمايه گذاری کند که بيشتر از ۹۰ ميليارد دلار آن از طريق سرمايه گذاران خارجی تامين خواهد شد.
به عقيده کارشناسان، فضای پرتنش سياسی ناشی از مناقشه هسته ای شرايط سرمايه گذاری خارجی را با موانع بيشتری رو به رو کرده و ادامه اين وضعيت می تواند ايران را برای جذب اين حجم هنگفت سرمايه خارجی با دشوارهايی بيشتری مواجه کند.